Manuscriptum “Ewangelii Św. Marka”, znane jako “Ewangelia św. Cuthberta”, jest prawdziwym skarbem sztuki średniowiecznej, powstałym w 7. wieku na północy Anglii. Nie tylko ze względu na niezwykle precyzyjne i piękne iluminacje, ale również z powodu niezwykłej historii przetrwania przez wieki, ukryte w grobowcu świętego.
Geneza dzieła: Św. Cuthbert i jego dziedzictwo
Historia manuskryptu jest nierozerwalnie związana z życiem św. Cuthberta, biskupa Lindisfarne. Uważa się, że książka została stworzona około 698 roku dla tego właśnie świętego. Po jego śmierci w 687 roku “Ewangelia” trafiła do grobowca świętego. Tam spoczywała przez setki lat, chroniona przed zniszczeniem i grabieżami.
Styl Illumination: Prostota w służbie duchowości
“Ewangelia św. Cuthberta” charakteryzuje się skromnym stylem iluminacji, typowym dla sztuki anglosaskiej tego okresu.
- Brak bogatej kolorystyki: Dominują barwy czerwieni i błękitu, używane do podkreślenia ważnych fragmentów tekstu lub tworzenia geometrycznych wzorów.
- Stylizowane ornamenty: Możemy zauważyć geometryczne wzory, plecionki, spirale i stylizowane liście, które nie są realistyczne, a raczej symboliczne.
Materializm: Pergamin, atrament i mistrzowskie piśmiennictwo
Manuskrypt został napisany na pergaminie, materiale powszechnie używanym w średniowieczu do produkcji kodeksów. Atrament użyty do pisania jest czarnym i intensywnym, a litery są starannie i precyzyjnie wykonane. Piękno pisma wynika z połączenia prostych linii z eleganckimi ornamentami, które dodają tekstowi charakteru i uroku.
“Ewangelia św. Cuthberta”: Znaczenie historyczne i artystyczne
- Świadectwo dawnej sztuki: Manuskrypt jest cennym świadectwem umiejętności rzemieślniczych skrybów i iluminatorów z VII wieku.
- Wkład do historii książki: “Ewangelia” stanowi jeden z najstarszych zachowanych przykładów rękopisu w języku łacińskim na terenie Anglii, co czyni ją bezcennym źródłem wiedzy historycznej.
Losy manuskryptu: Od grobowca do British Library
W 1104 roku “Ewangelia” została odkryta podczas przenoszenia szczątków św. Cuthberta do Durham Cathedral.
Od tamtej pory manuscritum było przechowywane w różnych miejscach, w końcu trafiając do British Library, gdzie jest obecnie dostępne dla publiczności.
Podsumowanie: Niewidzialna duchowość w materialnej formie
“Ewangelia św. Cuthberta” to nie tylko piękny obiekt artystyczny, ale również dokument wiary i pobożności mieszkańców Anglii z VII wieku. Prostota iluminacji skrywa głęboką duchowość, a historia przetrwania manuskryptu przez wieki jest prawdziwie niezwykła.